جدا از اینکه تا چه میزان نسبت به باتری خودرو خود حساس بوده‌اید و یا در نگهداری آن تلاش کردهاید؛ باید بدانید که این تجهیزات نیز عمر محدودی دارند. به طور میانگین چیزی حدود دو الی سه سال عمر مفید برای این قطعات تعریف می شود. پس از این بازه نیاز است تا آنها را با نمونه جدید تعویض نمایید. در این مقاله می خواهیم آموزش تعویض باتری را با هم فرا بگیریم.
این مسئله یکی از رایج ترین و راحت ترین اموری است که در حین نگهداری از اتومبیل باید انجام گیرد.
شاید در نگاه اول پروسه تعویض باطری امری دشوار و چالش برانگیز بنظر برسد اما در حقیقت آنقدرها هم غیر ممکن نیست. تنها کافیست در این زمینه اطلاعات کاملی را کسب کرده باشید و قلق اجرای آن دست تان آمده باشد. در این حالت می توانید به تنهایی هم از پس انجام آن (حتی در منزل) بر بیایید.
فرقی ندارد که قصد نصب باتری ایرانی را دارید و یا باتری خارجی، در هر صورت مطالعه این متن کمک کننده خواهد بود. در تلاش هستیم تا در این مقاله مراحل جایگذاری باتری جدید و تعویض آن با نمونه قدیمی را آموزش دهیم.
باتری ماشین چه زمانی باید تعویض گردد؟
طبیعی است که پیش از هر کاری باید نسبت به انجام آن مطمئن شد. از این رو باید قبل از تعویض باطری مطمئن شویم که باتری به طور کامل معیوب شده است.
این قطعات جزء ادوات نسبتاً گران قیمت در خودرو ها به شمار می روند. پیشنهاد ما این است که تنها زمانی تصمیم به تعویض آنها بگیرید که از خراب شدن کامل باطری اطمینان حاصل کرده باشید و بدانید امکان شارژ دوباره آن وجود ندارد.
پس از گذشت 2 الی 3 سال باید به فکر خرید باطری نو و متناسب با خودرو باشید. چنانچه این بازه طی نشده باشد، پیش از تعویض، سلامت باتری را ارزیابی کنید چرا که شاید بتوان با شارژ مجدد آن را احیا نمود.
برای ارزیابی سلامت باتری می توانید از تجهیزات تخصصی بهره بگیرید. ولت متر ها می توانند بسیار کمک کننده باشند. ولتاژ باطری خودرو را چک کنید. چنانچه عدد ظاهر شده بر روی ولت متر زیر 13.5 را نشان داد یعنی نیازمند شارژ مجدد است و نیازی به تعویض نیست. اما چنانچه عدد ظاهر شده زیر 12 بود یعنی باید به فکر محصول جدید باشید.
به منظور سنجش ولتاژ توصیه می کنیم تا سوئیچ را کامل ببندید و لامپ ها را نیز خاموش نمایید. در گام بعدی سیم قرمز ولت سنج را به قطب + باطری اتصال دهید. سپس سیم سیاه رنگ ولت سنج را به قطب – تماس دهید. بهتر است این عملیات در دمای معمولی (حدود 27 درجه سانتیگراد) انجام گیرد. برای تفهیم بهتر این مطلب از تصویر زیر کمک بگیرید.
نکته: اعداد ذکر شده در تصویر برای باطری با ظرفیت 12 ولت است. برای نمونه های 24 ولتی اعداد را دو برابر کنید.
چگونگی انتخاب بهترین باطری برای تعویض
اگر پس از ارزیابی سلامت باتری ماشین به این نتیجه رسیده اید که معیوب شده و باید با نمونه جدید جایگزین شود به مرحله بعدی می رویم. باید باتری جدید را متناسب با مشخصات و توان مورد نیاز خودرو انتخاب کنید.
چنانچه این مرحله را به درستی انجام ندهید و محصول خریداری شده با تجهیزات برقی اتومبیل همخوانی نداشته باشد با عوارضی مثل عدم شارژ کامل دینام و افزایش فشار به باطری و موتور مواجه می شوید. این موضوع می تواند عمر مفید باتری را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. ضمن آنکه در این حالت تجهیزات برقی اتومبیل نیز نمی توانند مثل روال همیشگی فعالیت داشته باشند.
پیش از انتخاب، مشخصات باتری فعلی را چک کنید تا بتوانید نمونه جدید را با آن مطابقت دهید. فاکتور هایی مثل اندازه باطری، آمپر و سایز پایه ها جزء موارد کلیدی هستند که باید مد نظر قرار گیرند. باتری انتخاب شده باید مخصوص اتومبیل شما تولید شده باشد یا حداقل بتواند نیازهای خودرو را به درستی تامین کند.
به دلیل تمامی این موارد پیشنهاد ما این است که خرید باطری ماشین را تنها از نمایندگی های معتبر انجام دهید. در این صورت نسبت به گارانتی، کیفیت و خدمات پس از فروش آن نگرانی نخواهید داشت.
تجهیزات مورد نیاز جهت تعویض باطری
هنگامی که باتری مناسب اتومبیل خود را انتخاب نمودید به گام بعدی خواهیم رفت. در این مرحله باید تجهیزات مورد نیاز برای تعویض باطری خودرو را آماده کنید. این ابزارها شامل موارد زیر هستند:
- باطری جدید
- آچار فرانسه و آچار سوکت (با توجه به نوع مدل خودرو آچار استفاده شده ممکن است متفاوت باشد. در اغلب مواقع آچارهای 7، 10 و 13 راهگشا هستند.)
- بند انتقال دهنده باطری
- دستمال مرطوب
- نگهدارنده ترمینال باتری
- دستکش
- محافظ و گریس قطب
- فرچه و تجهیزات لازم برای تمیز نمودن
- عینک محافظ
- ولت متر
تذکر: هنگامی که قصد بررسی یا تعویض باطری ماشین را دارید حتماً از عینک ایمنی و دستکش کمک بگیرید. البته برخی از تعمیرکاران توصیه می کنند تا از محافظ حافظه خودرو نیز کمک بگیرید. اما این کار الزامی و اجباری نیست. تنها علت پیشنهاد این است که شاید در تنظیمات برخی از تجهیزات برقی و یا رادیو ماشین اختلال ایجاد شود.
اقدامات لازم پیش از شروع عملیات
همانطور که در ابتدای مقاله قول دادیم سعی داریم تا از سیر تا پیاز تعویض باطری ماشین را با شما در میان بگذاریم.
در گام نخست اتومبیل را در یک زمین صاف و امن قرار می دهیم. فضایی مثل پارکینگ خانه و یا تعمیرگاه می تواند گزینه مناسبی باشد. لازم است تا تمامی ادوات مورد نیاز برای نصب و جایگذاری در دسترس تان باشد. تصور کنید که در حال انجام این کار هستید و به شکل اورژانسی به یک ابزار ویژه احتیاج پیدا می کنید. اگر تجهیزات در اطراف شما نباشند مجبورید وقت زیادی را برای پیدا کردن ابزار مورد نیاز صرف کنید.
ضمنا مکان انتخابی باید شرایطی را داشته باشد که در حین عملیات، ماشین در زیر باران قرار نگیرد. همچنین نباید در معرض حرارت زیاد و جرقه های آتش باشد.
اتومبیل را خاموش می کنیم و ترمز دستی را می کشیم. لازم است تا از خنک شدن موتور مطمئن شویم. چنانچه هوا تاریک شده حتما از چراغ قوه پرنور کمک بگیرید. تمامی تجهیزات مورد نیاز و باطری جدید را در نزدیکی خود جای دهید تا در صورت نیاز به دنبال آنها نگردید.
صفر تا صد تعویض باطری خودرو
پیش از تعویض باطری دفترچه راهنما اتومبیل را مطالعه کنید تا نسبت به ماشین آشنایی بیشتری پیدا کنید. مراحل تعویض این قطعات را در ادامه با یکدیگر مرور می کنیم.
گام اول، یافتن محل تعبیه باتری در ماشین
در اغلب اتومبیل ها به ویژه نمونه های جدیدتر باطری را در زیر کاپوت جای می دهند. البته در برخی مواقع ممکن است باطری در صندوق عقب و در کف خودرو تعبیه شده باشد. لازم است تا پیش از تعویض این قطعات از نقطه جایگیری آنها اطمینان حاصل کنید. اما چنانچه نتوانستید جایگاه آن را بیابید می توانید با یک سرچ ساده در اینترنت از مکان جایگیری آن مطلع شوید. در ادامه به معرفی نقطه هایی که باتری احتمالا در آنجا تعبیه شده می پردازیم.
باتری خودرو اغلب در نزدیکی موتور نصب می شود. چنانچه در گوشه موتور آن را ندیدید به سراغ سپر جلو یا نزدیکی شیشه ها بروید. مطمئنا می توانید در یکی از این سه نقطه باتری را پیدا کنید و دست به کار شوید.
این تجهیزات از نظر ظاهری شکل مستطیلی دارند و دو کابل اصلی بر روی آنها سوار شده است. چنانچه اتومبیل شما جزء نمونه های مدرن تر باشد احتمالاً از یک کاور مخصوص برای محافظت باطری استفاده شده است. نیاز است تا برای دسترسی به باتری محافظ را بردارید.
گام دوم تعویض باطری، جدا کردن سر باطری
در این مرحله از تعویض باتری ماشین باید نکات کوچک اما کلیدی را به ذهن بسپارید. اولین نکته این است که باید جداسازی را از کابل منفی آغاز کنید. این کار به ظاهر ساده موجب پیشگیری از اتصالی های احتمالی خواهد شد. اگر شناسایی کابل مثبت و منفی برای شما دشوار است می توانید از رنگ های آنها کمک بگیرید. ترمینال مثبت به رنگ قرمز و با علامت + نشان داده می شود.
با توجه به آچار های در دسترس و نوع اتومبیل، گیره منفی را به طور کامل از پایانه آزاد کنید. حال نوبت به جداسازی کابل مثبت می رسد. گیره مثبت را نیز مانند مورد پیشین در ابتدا شل و سپس کاملاً جدا کنید.
به هیچ وجه نباید دو کابل مثبت و منفی حتی برای لحظه ای با یکدیگر اتصال داده شوند. کابل ها را در جایی قرار دهید که ابزار فلزی در نزدیکی آنها نباشد چرا که در این صورت احتمال اتصال برق بسیار زیاد است.
گام سوم، خارج نمودن باتری
باتری خودرو را با دقت کامل چک کنید و تمامی سیم ها و اتصالات آن را بیابید. هنگامی که نحوه قرارگیری تمامی اتصالات را یاد گرفتید با کمک آچار آنها را باز کنید. بعضی از بست ها به شکلی استفاده شده اند که مثل یک کمربند باطری را محکم نگه دارند. چنانچه این نمونه ها را مشاهده کردید باید در آغاز مهره ها را به طور کامل شل کنید تا در نهایت بست قابل جداسازی شود.
در برخی دیگر از نمونه ها بست ها در بخش زیرین باتری جای گرفته اند. به جهت جداسازی آنها بهتر است از یک آچار دسته بلند بهره بگیرید.
در نهایت بعد از آن که کلیه اتصالات را جدا کردید با رعایت ایمنی و به آرامی باطری را بیرون بیاورید. آن را در مکانی که از قبل تعیین کرده اید جای دهید تا زیر دست و پا نباشد.
تذکر: باطری ها عموما وزنی معادل 12 کیلوگرم و یا بیشتر دارند. به همین دلیل در حین بیرون کشیدن آنها باید دقت کنید که ناگهان از دست تان سقوط نکند. چرا که ممکن است به خودتان و یا سایر تجهیزات ماشین آسیب بزنید.
گام چهارم، پاک کردن محل جای گیری باتری ماشین
پیش از آنکه باطری جدید را جایگذاری کنید باید محل قرارگیری آن را کاملا تمیز کنید. بعضا مشاهده شده که در این نقطه رسوب و یا خوردگی های باتری قبلی ریخته شده است. چنانچه آنها را پاک نکنید ممکن است باتری جدید به علت تماس با این ترکیبات آسیب ببیند و یا از عمر آن کاسته شود.
به منظور پاک نمودن سینی و ترمینال ها از فرچه یا برس بهره بگیرید. محلول جوش شیرین نیز می تواند کمک کننده باشد. تنها کافیست کمی جوش شیرین را در آب حل کنید و سپس با فرچه نقطه مورد نظر را تمیز کنید. پس از اتمام تمیزکاری نیز حتما آن محل را با پارچه خشک کنید.
گام پنجم، جایگذاری باتری جدید
مرحله اول: باطری را به شکلی جای دهید که قطب + و – آن با پایانه مثبت و محل سیم ها کاملا منطبق باشد.
مرحله دوم: پس از تعویض باطری با کمک گیره، سیم و بست (بسته به نوع باتری و خودرو) باتری را محکم کنید.
مرحله سوم: پایه ها با کمک کاور های پلاستیکی محافظت شده اند، نیاز است تا درپوش ها را بردارید. توصیه می کنیم تا واشرهای پیشگیرنده خوردگی را حتما بر روی پایه ها قرار دهید.
مرحله چهارم: پیش از آنکه قطب + و – را نصب نمایید کمی گریس را (به شکل لایه ای با ضخامت کم) به پایه ها و ترمینال ها بزنید.
مرحله پنجم: نکته کلیدی که در حین نصب باطری جدید باید حتما آن را به ذهن بسپارید این مورد است که برای جایگذاری باتری جدید باید برعکس پروسه باز کردن باطری عمل کنید. یعنی باید اول برای بستن قطب مثبت اقدام کنید و سپس به سراغ قطب منفی بروید. پس از آن که تمامی گام های ذکر شده را مو به مو انجام دادید قطب های مثبت را به یکدیگر اتصال دهید. با کمک آچار از محکم شدن آنها مطمئن شوید.
مرحله ششم: برای نصب پایانه منفی نیز همانند مورد قبلی اقدام کنید. در پایان نیز مطمئن شوید که اتصالات محکم شده اند چرا که در صورت شل بودن گیره ها باطری به درستی عمل نخواهد کرد.
مرحله هفتم: اگر باطری قبلی واجد کاور محافظتی بود؛ پس از تکمیل عملیات نصب باید کاور را بر روی باتری جدید قرار دهید. درب کاپوت را بسته و خودرو را روشن کنید. مطمئن شوید که تجهیزات برقی به درستی کار می کنند و استارت نیز نرم و پیوسته زده می شود. در این لحظه عملیات تعویض باطری ماشین به اتمام می رسد و می توانید از خودرو استفاده کنید.
برای مطالعه مطالب بیشتر با ایران باتری همراه باشید.
